Vị trí của Romania (Ảnh: BBC).
Tác động từ quyết định rút quân
Theo giới chuyên gia, quyết định rút quân khỏi sườn Đông NATO của Mỹ tạo ra những tác động đa chiều đối với khu vực và trong quan hệ với Nga. Tại Đông Âu, các nước Romania, Ba Lan bày tỏ lo ngại về “khoảng trống an ninh” do Mỹ để lại. Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz khẳng định nước này chưa nhận được thông tin Mỹ cắt giảm quân đồn trú, nhưng vẫn tăng chi tiêu quốc phòng lên 4,7% GDP.
Trên bình diện toàn cầu, động thái này giúp củng cố xu hướng đa cực hóa, nơi châu Âu đẩy mạnh tự chủ qua EU và các sáng kiến như “Lực lượng phản ứng nhanh” (dự kiến 5.000 quân vào năm 2026). Tuy nhiên, nó cũng làm phức tạp hóa quan hệ Mỹ - Trung, khi Bắc Kinh có thể lợi dụng để mở rộng ảnh hưởng ở châu Phi và Trung Đông.
Đối với quan hệ Mỹ - Nga, nó gây ra tác động kép. Một mặt, tạo động lực thúc đẩy đàm phán ngừng bắn ở chiến trường Ukraine, như Tổng thống Trump mong muốn, bằng cách giảm “sự leo thang” từ NATO. Nhưng mặt khác, Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga của Nga tuyên bố châu Âu đang “kéo dài xung đột để che đậy thất bại chiến lược đối phó Nga”.
Về kinh tế, quyết định này thúc đẩy châu Âu tăng chi tiêu quốc phòng lên 300 tỷ EUR/năm vào năm 2026, nhưng cũng làm tăng gánh nặng ngân sách cho các nước nhỏ như Slovakia.
Quyết định rút bớt quân tại sườn Đông NATO của Mỹ là sự kết tinh của các yếu tố chiến lược, kinh tế và chính trị, nhằm tái cân bằng nguồn lực toàn cầu. Dù gây lo ngại ngắn hạn, nó có thể dẫn đến một “châu Âu mạnh mẽ hơn”, giảm gánh nặng cho Mỹ và tập trung vào các mối đe dọa lớn hơn.
Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ giữa Mỹ và EU. Một quan chức NATO giấu tên đánh giá: “Cam kết của Mỹ với Điều 5 vẫn vững chắc, nhưng giờ là lúc châu Âu chứng minh khả năng của mình”. Thế giới đang theo dõi xem động thái này có mở ra chương mới của “tự chủ NATO” hay chỉ là “bước lùi tạm thời” trong bối cảnh địa chính trị hỗn loạn hiện nay.
